இசை உலகின் ஈடு இணையற்ற நட்சத்திரம் அஸ்த மித்துவிட்டது. உஸ்தாத் ஜாகீர் உசேன் என்ற பெயர் வெறும் தபேலா கலைஞரை மட்டும் குறிக்கவில்லை - அது ஒரு முழு இசை சகாப்தத்தைக் குறிக்கிறது. அவரது மறைவு இந்திய இசைக்கு மட்டுமல்ல, உலக இசைக்கே பேரிழப்பாகும்.
பாரம்பரியத்தின் வாரிசு
தபேலா மேதை அல்லாரக்கா கானின் புதல்வராகப் பிறந்த ஜாகீர் உசேன், இசையை பரம்பரை சொத்தாக மட்டுமல்ல, ஆன்மீகப் பயிற்சியாகவும் கடைப்பிடித்தார். தந்தையின் கடுமையான பயிற்சி முறைகளும், தாயின் ஊக்கமும் அவரை சிறந்த கலைஞராக உருவாக்கின.
பஞ்சாப் கரானா பாணியின் நுணுக்கங்களை இளம் வயதிலேயே கற்றுத் தேர்ந்தார். தபேலா கலைஞர்களின் பல தலைமுறை மரபில் வந்த அவர், அந்த மரபை உலகளா விய புகழ்பெறச் செய்தார். இன்று அவரது மகன் உள்ளிட்ட குடும்பத்தினரும் இசைத்துறையில் சிறந்து விளங்கி, அந்த பாரம்பரியத்தை தொடர்ந்து வளர்த்து வருகிறார்கள்.
மரபும் புதுமையும்
பஞ்சாப் கரானா மரபின் வாரிசாகப் பிறந்த அவர், தன் தந்தையின் இசைப் பாரம்பரியத்தை மட்டும் சுமக்க வில்லை. அதனை நவீன காலத்திற்கு ஏற்ப வளர்த்தெடுத் தார். அவரது தபேலா வாசிப்பில் மரபும் நவீனமும் கைகோர்த்து நடனமாடின.
பாரம்பரிய இந்திய இசையோடு மட்டுமல்லாமல், மேற்கத்திய இசையுடனும் அவரது தபேலா உரையாடியது. ஜான் மெக்லாஃப்லின், கிரேட்ஃபுல் டெட் போன்ற மேற்கத்திய இசைக் குழுக்களுடன் இணைந்து புதிய இசை வெளிகளை உருவாக்கினார்.
இசையின் உரையாடல்
நியூ ஜெர்சியில் வளர்ந்த இளம் ஜாகீர், வெஸ்லியன் பல்கலைக்கழகத்தில் அரங்கேற்றம் செய்தபோதே இசை உலகை வியப்பில் ஆழ்த்தினார். அவரது தபேலா வெறும் தாள வாத்தியம் அல்ல - அது ஓர் உயிருள்ள உரையாடல். இசையின் ஒவ்வொரு நுணுக்கத்தையும் அவரது விரல்கள் பேசின. பாரம்பரிய இந்திய இசையிலும், மேற்கத்திய பாப், ராக் இசையிலும் அவரது தபேலா சமமான கலவையில் ஒலித்தது.
தபேலாவின் தனிமொழி
மின்னல் வேகத்தில் பறக்கும் விரல்கள், துல்லியமான தாள லயங்கள், அற்புதமான கட்டுப்பாடு - இவையனைத்தும் ஜாகீர் உசேனின் தபேலா வாசிப்பின் தனித்துவம். அவரது விரல்கள் “ரியாஸ்” எனும் கடுமையான பயிற்சி முறையால் தேர்ச்சி பெற்றவை. ஒரு நொடியில் நூற்றுக்கணக்கான தட்டல்களை துல்லியமாக வாசிக்கும் அவரது திறன், உலக இசைக் கலைஞர்களையே வியக்க வைத்தது.
பாரம்பரிய “போல்” மற்றும் “கய்தா” போன்ற தாள அமைப்புகளில் அவர் கொண்டுவந்த புதுமைகள் அபார மானவை. நுட்பமான விரல் அசைவுகளால் தபேலாவி லிருந்து இதுவரை கேட்காத புதிய ஒலிகளை உருவாக்கினார். தலையை அசைத்தபடி, முகத்தில் புன்னகையுடன் வாசிக்கும் அவரது பாணி, ரசிகர்களை வசீகரித்தது. தபேலாவின் பரந்த சாத்தியக்கூறுகளை அவர் ஆராய்ந்த விதம் வியக்க வைக்கிறது.
மெதுவான லயங்களில் தொடங்கி, படிப்படியாக வேகம் கூட்டி, இறுதியில் கேட்போரை வியப்பில் ஆழ்த்தும் வகையில் மின்னல் வேக தட்டல்களை நிகழ்த்து வார். ஒவ்வொரு நிகழ்ச்சியிலும் புதிய சோதனைகள், புதிய கலவைகள் - இதுவே அவரது வாசிப்பின் தனிச்சிறப்பு.
பன்முக கலைஞர்
தபேலா மேதை என்பதற்கு அப்பால், அவர் ஓர் உன்னத ஆசிரியர். புதிய தலைமுறை இசைக் கலைஞர்களுக்கு வழி காட்டியவர். மூன்று வயதிலேயே தபேலாவுடன் உறவு கொண்ட அவர், வாழ்நாள் முழுவதும் அதனுடன் உரையாடி கொண்டிருந்தார். பல்வேறு திரைப்பட இசைகளுக்கும் அவரது தபேலா வலு சேர்த்தது. அபாரமான நட்புணர்வு கொண்டவர். எல்லா இசைக் கலைஞர்களுடனும் பழகும் பண்பாளர்.
மனிதநேயம்
புகழின் உச்சியில் இருந்தபோதும் எளிமை குன்றாதவர். ஆயிரக்கணக்கான பார்வையாளர்கள் முன் இசை நிகழ்த்தும் போதும், ஒவ்வொருவரின் மனதிலும் தனிப்பட்ட உறவை ஏற்படுத்தும் ஆற்றல் கொண்டவர். உலகெங்கும் பயணித்து இந்திய இசையின் பெருமையை நிலைநாட்டியவர். வெறும் இசைக் கலைஞர் மட்டுமல்ல - கலாச்சார தூதுவர்.
சாதனைகள்
கிராமி விருதுகள் உட்பட பல உலகளாவிய விருது களைப் பெற்றவர். பாரத ரத்னா புரஸ்கார் விருது பெற்ற முதல் தபேலா வித்வான். இந்திய கலாச்சாரத்தின் அடையாளமாக விளங்கியவர். பாரம்பரிய இசை, ஜாஸ், எலெக்ட்ரானிக் இசை என எல்லா வகை இசைகளிலும் தடம் பதித்தவர்.
அவரது இசை நிகழ்ச்சிகளில் “வாஹ் உஸ்தாத்” என்ற ரசிகர்களின் ஆர்ப்பரிப்பு, “ஜய் ஹோ” என்ற முழக்கங்களு டன் கலந்து ஒலிக்கும். சமய, சாதி, மொழி வேறுபாடுகளைக் கடந்து ரசிகர்கள் ஒன்றிணையும் களமாக அவரது மேடை அமையும். பாகிஸ்தான் முதல் பெய்ஜிங் வரை, நியூயார்க் முதல் நைரோபி வரை அவரது இசை கலாச்சார எல்லை களைக் கடந்து மனிதநேய பாலங்களை அமைத்தது. “இசை என்பது இறையின் மொழி. அது எல்லா மதங்களுக்கும், மொழிகளுக்கும் அப்பாற்பட்டது” என்ற அவரது வாழ்க்கைத் தத்துவம், இன்றைய காலகட்டத்திற்கு மிகவும் பொருத்தமானது. அவரது வாழ்வும், கலையும் இந்தி யாவின் பன்முகத்தன்மைக்கும், கலாச்சார ஒற்றுமைக்கும் சிறந்த சான்றாக நிலைத்து நிற்கும்.
தேசத்தின் அஞ்சலி
இன்று அந்த மாபெரும் கலைஞனின் தபேலா மௌனமாகிவிட்டது. ஆனால் அவர் உருவாக்கிய இசை அலைகள் என்றென்றும் உலகெங்கும் அலைவீசிக் கொண்டிருக்கும். அமெரிக்க இசைக் குழுக்களுடன் இணைந்து வாசித்த அவரது நிகழ்வுகள், தாஜ்மஹாலில் நிகழ்த்திய இசைத் தவம், உலகின் பல்வேறு அரங்குகளில் நிகழ்த்திய கச்சேரிகள் என ஒவ்வொன்றும் இசை வரலாற்றின் தங்கப் பக்கங்கள்.
“நான் எப்போதுமே போதுமான அளவு நன்றாக வாசிக்கவில்லை” என்று கூறும் அளவுக்கு எளிமையானவர். ஆனால் அவரது ஒவ்வொரு இசை நிகழ்வும் ஒரு பூரண நிறை வைத் தந்தது. அவரது மாணவர்கள் இன்று உலகெங்கும் அவரது இசைப் பாரம்பரியத்தை வளர்த்து வருகிறார்கள்.
உஸ்தாத் ஜாகீர் உசேன் அவர்களின் மறைவு இந்திய இசைக்கு மட்டுமல்ல, உலக இசைக்கே பேரிழப்பு என இந்திய அரசு குறிப்பிட்டுள்ளது. பல தலைவர்கள், கலைஞர்கள் தங்கள் ஆழ்ந்த இரங்கலை தெரிவித்துள்ளனர்.
தபேலாவின் தெய்வீகக் குரலாக ஒலித்த அவரது கலை, காலத்தை வென்று நிலைத்து நிற்கும். அவர் உருவாக்கிய இசை நினைவுகள் வரும் தலைமுறைகளுக்கும் வழி காட்டும் விளக்காக திகழும். இசையின் எல்லைகளை விரிவு படுத்திய இந்த மகத்தான கலைஞருக்கு நமது கண்ணீர் அஞ்சலி.
இந்து(ஆங்கிலம்) டிச.17 ஏட்டில் வெளியான குறிப்புகளிலிருந்து...
எஸ்.பி.ஆர்.